10 października – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego – to okazja, by zatrzymać się i pomyśleć, czym to zdrowie psychiczne jest i jak możemy o nie dbać w swoim życiu?
CZYM JEST ZDROWIE PSYCHICZNE?
Wg definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie to stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby czy niepełnosprawności. Dobrostan psychiczny jest więc nieodłącznym składnikiem dobrostanu całościowego i nie wystarczy brak choroby psychicznej do uznania, że z naszym zdrowiem psychicznym wszystko jest ok. Potrzebujemy dobrego samopoczucia psychicznego, aby radzić sobie z codziennym, życiowym stresem, rozwijać się, realizować, bez problemów uczyć się i pracować. Zdrowie psychiczne jest kluczowe dla budowania relacji oraz rozwoju osobistego i społecznego, dlatego musimy o nie dbać tak samo, jak o zęby, które myjemy każdego dnia.
W dzisiejszym świecie, w którym występuje wiele czynników mogących osłabiać zdrowie psychiczne, najczęstszym problemem z nim związanym jest depresja, uznana za chorobę cywilizacyjną. Wg szacunków WHO do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. Depresja jest tak powszechna jak bóle kręgosłupa, które również należą do problemów o globalnym zasięgu. Jedno i drugie może dotknąć każdego.
JAK MOŻEMY DBAĆ O ZDROWIE PSYCHICZNE?
Na stan naszego zdrowia psychicznego ma wpływ wiele występujących przez całe nasze życie czynników osobistych, rodzinnych, społecznych, które mogą je chronić lub osłabiać. Do czynników ochronnych, które pomagają budować odporność psychiczną, należą m. in. dobre dzieciństwo, edukacja, godna praca, bezpieczne sąsiedztwo, nasze indywidualne umiejętności emocjonalne i społeczne, ale także pozytywne interakcje społeczne i silne więzi społeczne.
Na temat sposobów dbania o zdrowie psychiczne napisano już wiele, więc nie będziemy tutaj przepisywać internetu – skupimy się na tych, które wiążą się z działalnością naszego MS STUDIO Studio Jogi i Psychologii – na jodze oraz profesjonalnej pomocy psychologicznej.
JAK JOGA MOŻE POMAGAĆ W DBANIU O ZDROWIE PSYCHICZNE?
Joga jest systemem filozofii indyjskiej, praktyki fizycznego, psychicznego, moralnego i duchowego zdrowia człowieka. Częścią tego systemu jest hatha joga czyli ćwiczenia fizyczne i oddechowe jogi. Niezależnie od filozofii jogi hatha joga od lat wykorzystywana jest na całym świecie jako rekreacja ruchowa czyli forma aktywności fizycznej, podejmowana dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych (w polskim ustawodawstwie osadzona w naukach o kulturze fizycznej).
Ćwiczenia jogi okazują się być przydatne i pomocne w profilaktyce chorób cywilizacyjnych jako poprawiające stan zdrowia fizycznego i psychicznego, bez względu na wiek i płeć. To, co najbardziej interesuje nas w kontekście dzisiejszego zagadnienia, to wpływ praktykowania jogi na zdrowie psychiczne.
JOGA JAKO AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Jednym z czynników wpływających korzystnie na nasze zdrowie psychiczne jest aktywność fizyczna. Joga jako forma aktywności fizycznej wpływa na systemy i układy organizmu. Ćwiczenie asan kształtuje sylwetkę i prawidłową postawę, wzmacnia ciało wzmacniając i uelastyczniając mięśnie i więzadła, usprawnia ruch zwiększając zakresy ruchomości w stawach, zmniejsza dolegliwości bólowe wynikające z przeciążeń, poprawia oddychanie, krążenie, trawienie, poczucie równowagi i inne. W aspekcie psychicznym – spokojna, wyciszona gimnastyka rozprężająca mięśnie i usuwająca napięcia, skoncentrowana na wykonywaniu asan i utrzymywaniu spokojnego, miarowego oddechu, sprzyja redukcji stresu i pomaga osiągnąć wewnętrzny spokój.
Jednak joga to znacznie więcej niż tylko aktywność fizyczna. To kompleksowa praktyka, która wywiera głęboki wpływ na nasz układ nerwowy, reguluje pracę układu autonomicznego i wpływa na kluczowe neurotransmitery odpowiedzialne za nasze samopoczucie.
JOGA JAKO POMOC W ZASYPIANIU
Dla zachowania zdrowia psychicznego niezwykle ważny jest zdrowy sen. Regularna praktyka jogi prowadzi do zwiększenia poziomu GABA – neuroprzekaźnika naturalnie wytwarzanego w mózgu – „hamulca” pobudliwości komórek nerwowych, który jest odpowiedzialny za zmniejszenie ich aktywności, wyciszenie, przejście w stan odpoczynku i ułatwienie zasypiania. Niedobory aminokwasu GABA mogą prowadzić do problemów z zasypianiem i efektywnością snu (wybudzanie się, płytki sen), a także do zaburzeń koncentracji i pamięci oraz napięć nerwowych, pogorszenia nastroju, niepokoju, lęków a nawet depresji. Niedobory te można uzupełniać farmakologicznie, ale na pewno warto wiedzieć, że poziom GABA w mózgu rośnie u osób praktykujących jogę, bezpośrednio po sesji jogi nawet o 27%.
Pierwsze badanie, które wykazało związek między wzrostem poziomu GABA a poprawą nastroju i obniżeniem lęku i jednocześnie między wzrostem poziomu GABA a ćwiczeniami jogi zostało przeprowadzone w 2010 roku. Przez 12 tygodni porównywano 2 grupy osób ćwiczących 3 razy w tygodniu po 60 minut – jedna jogę, a druga chodzenie o porównywalnej intensywności metabolicznej. Przy pomocy badania spektroskopii rezonansu magnetycznego oceniano nastrój, lęk i poziom GABA na początku programu, po 4, 8 i 12 tygodniach. Stwierdzono pozytywne korelacje pomiędzy poziomem GABA a poprawą nastroju i obniżeniem lęku oraz większą poprawę nastroju i spadek lęku u uczestników grupy jogi w stosunku do grupy chodzenia. 1
JOGA JAKO SPOSÓB RADZENIA SOBIE ZE STRESEM I DEPRESJĄ
Najwięcej badań na temat wpływu jogi na zdrowie psychiczne dotyczy radzenia sobie ze stresem oraz depresją. W wielu badaniach osoby doświadczające wysokiego poziomu stresu, lęków oraz stanów depresyjnych biorące udział w interwencjach opartych na jodze wykazywały lepsze radzenie sobie ze stresem i trudnościami, znaczące zmniejszenie objawów depresji i lęku, zmniejszenie poczucia izolacji, zwiększenie poczucia siły, kompetencji, samoakceptacji, zwiększenie świadomości własnych emocji i umiejętności samoregulacji emocjonalnej. Praktykowanie jogi wpływa również na poprawę stosunku do własnego ciała, większą satysfakcję ze swoich zdolności fizycznych oraz wyglądu, co również pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie psychiczne.2
Nie możemy stwierdzić, że joga leczy depresję, ale na pewno ma bardzo dobry wpływ na dobrostan psychiczny i może zarówno poprawiać jakość naszego życia na co dzień, jak i być uzupełnieniem dla leczenia farmakologicznego i psychoterapii w zaburzeniach psychicznych.
JOGA JAKO AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA
Wśród czynników ochronnych budujących naszą odporność psychiczną wymienia się między innymi aktywność społeczną – utrzymywanie kontaktów z innymi, pielęgnowanie wartościowych relacji, pozytywne interakcje społeczne, posiadanie silnych więzi społecznych – ponieważ człowiek to istota społeczna i wszyscy mamy potrzebę przynależności, bycia częścią wspólnoty.
Silne więzi społeczne działają jak naturalny bufor przeciwko stresowi. Osoby z silnymi sieciami społecznymi doświadczają znacząco lepszego dobrostanu psychicznego w stosunku do osób osamotnionych. W przypadku pojawienia się problemów nie tylko rzeczywiste otrzymane wsparcie, ale także sama świadomość, że można tej pomocy oczekiwać w swojej sieci społecznej, ma kluczowe znaczenie dla zdrowia psychicznego.
Regularne uczestnictwo w grupowych zajęciach jogi jest aktywnością społeczną. Można (a nawet trzeba) wyjść z domu, spotkać się z innymi ludźmi, o zbliżonych zainteresowaniach i dążeniach, nawiązywać autentyczne relacje a nawet przyjaźnie, w bezpiecznej przestrzeni, z troszczącym się o ludzi nauczycielem odnajdować poczucie własnej wartości i ważności oraz przynależności do wspólnoty – to wszystko ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia psychicznego.
NIEZASTĄPIONA ROLA POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ
Kiedy pojawiają się problemy emocjonalne i psychiczne w pierwszej kolejności szukamy wsparcia u zaufanych przyjaciół, rodziny, osób należących do naszej sieci społecznej. Korzystając z ich rad próbujemy różnych sposobów na poprawienie swojego samopoczucia – idziemy na spacer, na siłownię, na jogę, ćwiczymy oddechy, medytujemy, słuchamy muzyki relaksacyjnej. Jeśli to wszystko nie działa sięgamy po alkohol lub inne używki chcąc złagodzić objawy pełzającej depresji, co tylko pogłębia zły stan i wpędza nas w błędne koło.
Prowadząc studio, w którym poza jogą można skorzystać ze wsparcia psychologicznego widzimy, jak ważna jest rola wykwalifikowanego psychologa. Psycholog potrafi zdiagnozować konkretne trudności, zmienić sposób patrzenia na problem i dobrać najskuteczniejsze metody działania dostosowane do indywidualnych potrzeb.
Współczesna psychologia dysponuje szerokim spektrum skutecznych interwencji – od terapii poznawczo-behawioralnej przez terapię skoncentrowaną na rozwiązaniach po różnorodne podejścia humanistyczne. Każda z tych metod ma swoje specyficzne zastosowania i może przynieść znaczącą poprawę jakości życia. Dodatkowo praca z psychologiem pomaga w rozwijaniu umiejętności samoregulacji emocjonalnej, lepszym zrozumieniu własnych mechanizmów radzenia sobie ze stresem oraz budowaniu długotrwałej odporności psychicznej, będącej fundamentem naszego zdrowia psychicznego.
NASZA FILOZOFIA: SYNERGIA
Z naszego doświadczenia wynika, że największe korzyści dla zdrowia psychicznego można osiągnąć wtedy, gdy łączy się różne formy wsparcia i rozwoju osobistego. Regularna praktyka jogi buduje świadomość swojego ciała i umysłu, dostarcza narzędzi do zarządzania codziennym stresem, pomaga uspokajać umysł i emocje, lepiej odpoczywać, relaksować się i zasypiać. Już kilka sesji jogi może przynieść zauważalne efekty.
Pozytywne interakcje społeczne, relacje i więzi społeczne, które budujecie przez uczestnictwo w naszych zajęciach grupowych, ale także spotykając się z przyjaciółmi, w grupach hobbystycznych czy angażując się w działalności społeczne, zapewniają poczucie przynależności i wsparcie w trudnych momentach.
Profesjonalna pomoc psychologiczna oferuje zrozumienie własnych procesów psychicznych i wypracowanie skutecznych strategii radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi. Jeśli doświadczacie trudności emocjonalnych, uporczywego stresu lub innych problemów psychicznych nie ma powodu, aby czekać, aż problemy się nasilą – spotkania z psychologiem mogą pomóc w rozwijaniu zdrowszych wzorców myślenia i reagowania, zanim pojawią się poważniejsze trudności.
Niech ten dzień, Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego 10 października 2025, będzie dla Was przypomnieniem, że inwestycja w zdrowie psychiczne to najlepsza inwestycja, jaką możecie poczynić – dla siebie i dla Waszych bliskich.
My w MS STUDIO Studio Jogi i Psychologii jesteśmy, aby wspierać Was w tym każdego dnia.
Zapraszamy do spotykania się z nami, Sylwia i Mirek.
1. Streeter C. C., Whitfield T. H., Owen L. i inni, Effects of Yoga Versus Walking on Mood, Anxiety, and Brain GABA Levels: A Randomized Controlled MRS Study, Journal of Alternative and Complementary Medicine, 2010.
2. https://joga.org.pl/artykuly,wplyw-jogi-na-dobrostan-psychiczny,5,52.html dostęp 09.10.2025
Autor wpisu: Sylwia Falkiewicz, Mirosław Falkiewicz. Grafiki wygenerowane z pomocą AI.